Türkiye'de Nüfus Yaşlanması ve Köylerdeki Düşüş: Tarım Üretimi Tehlikede
Türkiye’nin nüfusunda yaşlanma hızı kritik derecede artarken, bu oran köylerde daha dikkat çekici boyuta geldi. Üretimin geleceğinde önemli bir sorun olarak gösterilen yaşlanan ve azalan nüfus, sadece bir yıl içinde bölgelerde 315 bin kişilik kaybı beraberinde getirdi. 2024 yılı itibarıyla Türkiye’nin nüfus artış hızı yükselmesine rağmen, veriler nüfusun hızla yaşlanmaya başladığını gösteriyor.
Bu tablonun dramatik yansıması köylerde görülüyor. Bitkisel ve hayvansal üretimin temelindeki küçük aile işletmeleri, köylerde azalan nüfus ve artan yaş nedeniyle arka arkaya üretimden çekiliyor. Üretimin geleceğindeki en büyük risk olarak gösterilen yaşlanan ve azalan çiftçi nüfusunun yeniden artırılması için maddi gelirden önce köy ve beldelerde sosyal yaşam sorunlarının giderilmesi öneriliyor.
Kritik Düşüş ve Nüfus Verileri
Türkiye’de ikamet eden nüfus, 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla bir önceki yıla göre 292 bin 567 kişi artarak 85 milyon 664 bin 944 kişi oldu. Buna göre, yaşlı nüfusun arttığı ve ortanca yaşın yükseldiği görülüyor. 65 yaş ve üstü nüfusun payı yüzde 7.1’den yüzde 10.6’ya çıktı. Türkiye’de 2023 yılında 34 iken, 2024 yılında 34.4’e yükseldi.
2023 yılında yüzde 93 olan il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı, 2024 yılında yüzde 93.4’e çıktı. Diğer yandan belde ve köylerde yaşayanların oranı yüzde 7’den yüzde 6.6’ya düştü. 10 yılda 750 bin kişi kaybedildi. 2024 yılında nüfus içinde belde ve köylerde yaşayanların toplam sayısı 5 milyon 658 bin olarak ölçüldü.
Yaşlanan Nüfus ve Çiftçi Sorunları
Bu sayı 2023 yılında ise 5 milyon 973 bindi. Bölgelerde göç, ölüm ve bağlı kayıpların oranı 315 bin kişi oldu. Bu yüksek orandaki en önemli pay, üretimde artan sorunlar ve bölgelerde eğitim, sağlık ve sosyal yaşam alanlarının varlığındaki azalmalar olarak gösteriliyor. 10 yıl önce 2014’te ise bölgelerdeki toplam nüfus 6 milyon 410 bin kişi idi.
10 yıllık kayıp ise 750 bin kişinin üzerine çıktı. 2014 yılında 25-35 yaş arasında 767 bin 159 olan köy nüfusu, 2024’te ise 644 bine düştü. Yine 2014 yılında 35-49 yaş arasındaki nüfus 1 milyon 71 bin iken, bu yaştaki nüfus aralığı 2024 yılına gelindiğinde 950 bin sınırına kadar düştü.
Çiftçi Yaş Ortalamaları ve Genç Çiftçi Projeleri
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, TZOB 2023 kayıtlarına göre, Türkiye’deki erkek çiftçilerin yaş ortalamasının 57.7, kadın çiftçilerin yaş ortalamasının 60.1, kayıtlı çiftçilerin yaş ortalamasının ise 58.1 olduğu bilgisini vermişti. Tarım ve Orman Bakanlığı, gençlerin köylerine dönerek üretime katılmaları konusunda çeşitli projeler geliştirmiştir.
Genç Çiftçi Projesi, Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı kapsamında hibeler sağlanmıştır. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Soylu, “Sadece evlenmek için bile köyünde görece yüksek sayılabilecek gelirini bırakıp asgari ücretle şehirde çalışanlar var” demiştir. Küçük aile işletmeleri azalırken, büyük üreticiler ise mekanizasyona geçiyor.
İstanbul'un Nüfus Artışı ve Genel Durum
İstanbul 15 milyon 701 bin 602 kişiye ulaşan nüfusuyla 131 ülkeyi geride bıraktı. TÜİK ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu’nun (UNFPA) 2024 yılı verilerine göre, İstanbul’un nüfusu 45 bin 678 kişi arttı; Türkiye’nin toplam nüfusunun yüzde 18.3’ü İstanbul’da yaşıyor. İstanbul, UNFPA’nin 2024 verilerine göre, nüfus ölçümü yapılan 204 ülke ve bölgenin 131’inin önüne geçti.
Avrupa’da Belçika 11.7 milyon, Çekya 10.5 milyon, Yunanistan 10.3 milyon ve Macaristan 10 milyon nüfusuyla İstanbul’un gerisinde kaldı. İstanbul; Sırbistan, Paraguay ve Libya’yı ise nüfus olarak katladı. Bu durum, Türkiye’nin demografik yapısındaki değişikliklerin ve köylerdeki yaşlanmanın tarım üretimi üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor.