2024 Yılında Doların Reel Değeri ve Ekonomik Hedefler
2024 yılında Türkiye’de bireysel yatırımcılar için dolar, yüksek enflasyon ve nominal artışlar nedeniyle önemli kayıplar yaşattı. 2025 yılı için öngörülen kur artışı ise dikkat çekiyor.
Türkiye’de bireysel yatırımcılarca uzun yıllardır en favori finansal yatırım aracı olarak görülen dolar, 2024 yılında yüksek faizin etkisiyle nominal artışın enflasyonun altında kalması nedeniyle reel olarak önemli oranda zarar ettirdi. 2025 makro hedefleri ise dolarda bu yıl için hedeflenen enflasyonun oldukça üzerinde bir kur artışı öngörüsü ile reel artışa işaret ediyor. Ekonomi yönetiminin açıkladığı resmi bir döviz kuru hedefi olmamakla birlikte, 2025’e ilişkin makro ekonomik hedeflerde hesap, 42,01 TL’lik ortalama dolar kuru öngörüsüne dayanıyor.
2024 yılı itibarıyla dolarda yıllık cari artış yüzde 19,8 olarak gerçekleşti. Merkez Bankası döviz alış kuruna göre 2023 sonunda 26,40 TL olan cari dolar kuru, 2024 yılını 35,22 TL’den kapadı. Yıllık nominal artışın enflasyonun çok altında kalması, yatırımcılar için olumsuz bir tablo oluşturdu. Yıllık enflasyonda Orta Vadeli Program (OVP) gerçekleşme tahmini yüzde 41,5 olmasına rağmen bu düzeyin aşılması bekleniyor.
2024 Yılı Enflasyon Verileri ve Doların Değeri
Bugün açıklanacak enflasyon verilerinde tüketici fiyatları (TÜFE) bazında yüzde 1,5 dolayında bir aralık ayı artışı varsayımında, yıllık enflasyonun yüzde 45 düzeyinde beklenmesi dolardaki 2024 yılı reel değişimini eksi (-) 17,5 dolayında gerçekleştirecek. Buna göre 2024 başında dolar alıp, bir yıl elinde tutan bir yatırımcı yılın sonu itibarıyla bu oranda bir reel kayba uğramış oluyor. Merkez Bankası verilerinden yapılan hesaplama, gün ağırlıklı yıllık ortalama dolar kurunun 32,79 TL olduğunu gösteriyor.
2023’te 23,75 TL olan ortalama kura göre yüzde 38,1 oranında bir nominal artış yaşandı. Tüketici fiyat endeksinin aralık itibarıyla geleceği olası düzey baz alındığında, on iki aylık ortalamalara göre yıllık enflasyonun yüzde 58-59 dolayında gelmesi bekleniyor. 2024 yılında ortalama dolar kurundaki nominal artış, olası on iki aylık ortalamalara göre enflasyondan arındırıldığında, geçen yıl boyunca dolara yatırım yapanların reel zararının yüzde 13 dolayında olacağı görülüyor.
2025 Yılı Ekonomik Hedefler ve Dolar Kuru Öngörüleri
2024-2026 dönemini kapsayan OVP’de ve Cumhurbaşkanlığı 2024 Yılı Programı’nda, geçen yılın gayri safi yurt içi hasılası (GSYH) 41 trilyon 159 milyar lira olarak hedeflenmişti. Bu hedefler 2024 ortalamasında 36,78 TL’lik bir ortalama dolar kuru beklentisine denk geliyordu. Geçen yıl eylülde açıklanan 2025-2027 OVP’de ise 2024 yılı milli gelir için 44 trilyon 218 milyar liralık gerçekleşme tahmini yapıldı. Buna göre 2024 ortalama dolar kurunun 33,22 TL olacağı öngörüldü.
2024 yılının tümündeki GSYH gerçekleşmelerine ilişkin veriler henüz alınmamakla birlikte, ortalama dolar kurundaki gerçekleşme milli gelir tahminlerinin de altında kaldı. 2024 yılında 32,79 TL olarak gerçekleşen ortalama dolar kuru, başlangıç hedefinin yaklaşık 4 lira, son OVP’deki gerçekleşme tahmininin de 43 kuruş altında kaldı. 2025’te reel değerlenme öngörüsü, Yeni OVP’de 2025 yılında GSYH’nin 61 trilyon 540 milyar lira ve dolar cinsinden 1 trilyon 465 milyar dolar olması hedefleniyor.
Piyasa Beklentileri ve Doların Geleceği
Bu hedefler 2025 ortalamasında 42,01 TL’lik bir dolar kuru öngörüsüne işaret ediyor. İzleyen dönemde de revizyon olasılığı bulunmakla birlikte, bu yıl için başlangıçta öngörülen ortalama dolar kuru düzeyi, 2024’e göre yüzde 28,1 oranında bir nominal artışa karşılık geliyor. 2025 yılı için TÜFE bazında enflasyon hedefi ise yüzde 17,5 olarak belirlenmiştir. Buna göre doların bu yıl reel olarak değerlenmesi öngörülüyor.
2024’ün son gününde Merkez Bankası döviz alış kuru 35,22 TL olan dolar, aylık ortalama yüzde 2,68’lik artış olasılığında yılın sonundaki cari kur 48,4 liraya ulaşacak ve yıllık ortalama kur 42 TL düzeyinde oluşacaktır. Yıl sonunda oluşacak olası cari kur düzeyi baz alınırsa, doların yıllık artışı yüzde 37 dolayında gerçekleşecek ve enflasyon hedeflendiği gibi yüzde 17,5’e inerse dolarda yüzde 16-17 dolayında bir reel artış yaşanacaktır.
Ekonomi yönetimi ve kamudaki karar alıcıların genel anlamda yıla ilişkin makro ekonomik hedefleri oluştururken baz aldığı olası kur öngörüsü; üretim, yatırım, istihdam, ihracat ve ithalat yapan ve hesabını buna göre yapmak zorunda olan ekonomideki tüm aktörleri ve bireysel yatırımcıları doğrudan ilgilendiriyor. Finans sektörü ve reel sektörde karar alıcılar da kendi kur öngörüsünü oluşturup, bunu göre ekonomik kararlar alıyor. Merkez Bankası’nın Aralık 2024 Piyasa Katılımcıları Anketi’nde reel sektör ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan karar alıcıların 12 ay sonrası (2025 sonu) cari dolar kuru beklentisi 43,23 TL olarak ölçüldü.
Buna göre piyasa karar alıcılarının 2025 dolar kuru beklentisi OVP hedeflerine göre daha mutedil bir seyre işaret ediyor. OVP’deki milli gelir hedeflerinin ortaya koyduğu yıllık ortalama 42 TL’lik ortalama kurunun oluşması için yıl sonunda cari kurun 48 lirayı aşması gerekirken, piyasa katılımcıları bunun yaklaşık 5 TL altında bir kur düzeyi öngörüyor.